16 grudnia 2013 r. przedstawiciele Delegatury WIOŚ w Gorzowie Wlkp. uczestniczyli w kontroli pawilonów hodowlanych fermy norek w Radachowie przeprowadzanej przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego ze Słubic.

Wspólne oględziny wykazały, że instalacja wodociągowa do pojenia norek jest w wielu miejscach wiat hodowlanych nieszczelna. Kapie z niej woda, która przedostaje się do odchodów norek pod wiatami, wypłukuje odcieki na teren nieutwardzony pomiędzy pawilonami (wiatami), co powoduje zanieczyszczenie środowiska.

W części pawilonów pod okapem stwierdzono zaleganie odchodów na szerokości około 1 m (t.j. ok. 0,5 m za okap dachu), co dodatkowo zwiększa ilość odcieków do gruntu. Od strony fermy przy pawilonach wpusty do rur odprowadzających ścieki zostały zasypane, w tym jeden częściowo.

Poza terenem fermy część rowów została oczyszczona i pogłębiona, woda w rowach była klarowna, teren wokół rowów został częściowo zniwelowany i wykoszony. Trwały roboty związane z pogłębianiem, wykaszaniem pozostałych rowów. Rury PCV tworzące wyloty ścieków nie zostały zdemontowane. W większości wyloty rur do rowu były suche. Z jednego z nich od strony pogłębionego rowu stwierdzono sączenie klarownych ścieków. Przy pierwszym wylocie na gruncie widoczne były ślady po wyciekach.

Wobec braku likwidacji wylotów, obecności rozlewisk między wiatami, co nie zabezpiecza odpływu ścieków do rowu przy pogodzie deszczowej, stwierdza się brak wykonania punktu 1 zarządzenia pokontrolnego to jest zaprzestania odprowadzania ścieków do rowu bez pozwolenia wodnoprawnego.

Wobec powyższego 17 grudnia 2013 r. Lubuski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wszczął postępowanie administracyjne w sprawie wstrzymania użytkowania instalacji do chowu i hodowli norki amerykańskiej Radachów 85, działka 399/14 i 399/8, obręb 2 Radachów, eksploatowanej bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków do rowów (ziemi).

18 grudnia 2013 r. do Delegatury WIOŚ w Gorzowie Wlkp. wpłynęła ze strony Farm Equipment International Sp. z o. o. w Karsku odpowiedź na pkt 1 zarządzenia pokontrolnego o zaprzestaniu odprowadzania ścieków spomiędzy pawilonów do rowów (pismo z 12.12.2013 r.). Informacja ta będzie weryfikowana w trakcie prowadzonego postępowania.

Lubuski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Zielonej Górze oświadcza również, że nadal monitoruje wykonanie zarządzenia pokontrolnego przez firmę prowadzącą fermę i podejmował będzie wszelkie niezbędne czynności służbowe i administracyjne do zapewnienia przestrzegania prawa.

***

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze podjął działania kontrolne 8 listopada 2013 r. natychmiast po wniosku o interwencję ze strony Koła Łowieckiego „Dzik” w Słońsku. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska informuje, że kontrole fermy norek w Radachowie prowadzone są regularnie zgodnie z klasyfikacją zakładu w III kategorii ryzyka, określanego jako średnie. Oznacza to wymóg przeprowadzenia kontroli raz na 3 lata lub rzadziej, albo podjęcia ich w przypadku zgłoszeń i interwencji. Pierwsza rutynowa kontrola fermy dokonana przez inspektorów WIOŚ miała miejsce w 2009 roku, kolejna w 2011 roku. Zakres wskazanych nieprawidłowości był wówczas inny, niż w przypadku zdarzeń, jakie nastąpiły w 2013 roku.

8 listopada 2013 r. Inspektorzy delegatury WIOŚ w Gorzowie stwierdzili na miejscu liczne ślady po kołach pojazdów oraz ślady wylewania na powierzchnię ziemi cieczy z osadami, widoczne były też części organiczne – pokruszone chrząstki, kości i części miękkie pochodzenia zwierzęcego. Ustalono, że wody opadowe zmieszane z odciekami z odchodów norek są odprowadzane rurami PCV do rowu przy zachodniej granicy fermy. Z rowu pobrano próbkę wody do analizy. 12 listopada 2013  inspektorzy WIOŚ pobrali kolejne próbki wód z rowu do celów porównawczych. Analiza wykazała, że wskutek wprowadzania do środowiska ścieków z pawilonów hodowlanych zanieczyszczeniu uległ rów będący odbiornikiem ścieków z fermy.

W trakcie kontroli stwierdzono również brak pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków (wód opadowych zmieszanych z odciekami z odchodów norek) do rowu z części hodowlanej fermy norek, brak przedkładania marszałkowi województwa lubuskiego informacji o ilości i jakości odprowadzanych ścieków z pawilonów hodowlanych, brak wnoszenia opłat podwyższonych za odprowadzanie ścieków bez pozwolenia wodnoprawnego oraz niezgodność w wykazywaniu danych w zakresie ilości pobieranej wody sprawozdaniach oraz informacji o zakresie korzystania ze środowiska w stosunku do odczytów wodomierzy.

Przedstawiciel zakładu w trakcie kontroli został ukarany mandatem karnym w maksymalnej wysokości, jaką może wymierzyć WIOŚ, czyli 500 zł – za eksploatację instalacji bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego.

26 listopada 2013 r. Lubuski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wydał zarządzenie pokontrolne, w którym zobowiązano właściciela fermy do:

• niezwłocznego zaprzestania wprowadzania ścieków do środowiska bez wymaganego pozwolenia wodno prawnego (termin odpowiedzi ze strony właściciela fermy -15.12.2013 r.),
• oczyszczenia rowu będącego odbiornikiem ścieków z fermy do 31.12.2013 r. (czas na wykonanie oczyszczenia rowu oraz pozostałych zaleceń przez właściciela fermy mija 15.01.2014 r.)
• usunięcia nieprawidłowości w zakresie prowadzenia ewidencji poboru wody oraz naliczania i uiszczania podwyższonych opłat za korzystanie ze środowiska.

Lubuski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Zielonej Górze zapowiedział wówczas, że w przypadku dalszego wprowadzania ścieków do środowiska bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego rozpocznie procedurę wstrzymania użytkowania instalacji. Żądanie natychmiastowej blokady instalacji było niemożliwe wobec spełnienia formalno-prawnych wymogów, które dają fermie czas na usunięcie nieprawidłowości.

O wynikach kontroli 28.11.2013 r. został poinformowany Jan Świrepo – Wicewojewoda Lubuski, Waldemar Gredka – Zastępca Dyrektora Wydziału Nadzoru i Kontroli Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp., Franciszek Jamniuk – Prezes Koła Łowieckiego „Dzik” w Słońsku, Lubuski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Gorzowie Wlkp., Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Słubicach i Sulęcinie, Starosta Słubicki i Sulęciński oraz Wójt Gminy Słońsk.

2 grudnia 2013 r. WIOŚ przeprowadził powtórną kontrolę fermy, w trakcie której nie stwierdzono wprowadzania ścieków do środowiska z części hodowlanych. WIOŚ jest w stałym kontakcie z innymi inspekcjami i służbami prowadzącymi działania, a także weźmie udział również w kontroli planowanej przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Słubicach.