Raport o stanie polsko-niemieckich wód granicznych od roku 2010 zawiera rozdział dotyczący oceny jakości wód polsko-niemieckich zgodnie z zaleceniami Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW).
Ocena i prezentacja wyników badań odnosi się do odcinków wód – czyli tak zwanych jednolitych części wód powierzchniowych (JCW). JCW w rozumieniu RDW są jednolite i stanowią istotny odcinek wód powierzchniowych.
Klasyfikacja stanu chemicznego i stanu/potencjału ekologicznego realizowana jest od 2009 roku co 6 lat i tym samym nastąpi ponownie w roku 2021. W międzyczasie badane są te elementy jakości, które mogą mieć niekorzystny wpływ na dobry stan chemiczny i dobry stan/potencjał ekologiczny.
Wyznaczenie jednolitych części wód zostało w toku wspólnych prac zharmonizowane. W zakresie prac Polsko-Niemieckiej Komisji Wód Granicznych znajduje się od 2012 roku 14 jednolitych części wód powierzchniowych, które wydzieliła strona niemiecka oraz 14 jednolitych części wód powierzchniowych, które wydzieliła strona polska. Każdorazowo 2 jednolite części wód to wody przejściowe i przybrzeżne w Zalewie Szczecińskim lub Zatoce Pomorskiej. Po 12 jednolitych części wód powierzchniowych znajduje się na wodach śródlądowych Odry i Nysy Łużyckiej (każdorazowo 3 JCWP na Odrze oraz 9 JCWp na Nysie Łużyckiej).
Stan chemiczny jest oceniany w sposób jednolity w ramach całej UE na podstawie oceny trwałości, bioakumulacji i toksyczności substancji niebezpiecznych dla środowiska (substancji priorytetowych i innych zanieczyszczeń). Dla tych substancji zgodnie z Dyrektywą 2008/105/WE w sprawie środowiskowych norm jakości w zakresie polityki wodnej, ustalono jednolite środowiskowe normy jakości.W 2013 roku UE uchwaliła Dyrektywę 2013/39/UE zmieniającą regulacje w zakresie substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej. Dla siedmiu już uregulowanych substancji zaostrzono istniejące środowiskowe normy jakości. Dwanaście nowych związków zostało dopisanych. Zmiany te będą musiały być uwzględnione w przyszłej ocenie stanu chemicznego.
Stan chemiczny jest dobry, gdy zachowane są wszystkie środowiskowe normy jakości. Przekroczenie już w przypadku jednej substancji prowadzi do klasyfikacji stanu chemicznego JCW jako „poniżej dobrego” („worst-case” – przyjęcie najgorszego przypadku).
Badania 12 nowych substancji i rosnący zakres zanieczyszczeń w biocie spowodowały przekroczenie norm jakości środowiska dla innych substancji priorytetowych.
W roku 2016 ponownie stwierdzono w granicznych jednolitych częściach wód Nysy Łużyckiej i Odry przekroczone wartości dla WWA (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne) i fluorantenu. Ponadto w pojedynczych JCWP stwierdzono przekroczenia środowiskowych norm jakości dla bromowanych difenyloeterów w biocie, PFOS (kwas perfluorooktanosulfonowy) w wodzie i w biocie, jak również heptachloru w biocie. W pojedynczych JCWP wystąpiły również przekroczenia norm ołowiu, niklu i tributylocyny. W przypadku stężenia rtęci w organizmach żywych (ryby) w dalszym ciągu zakłada się przekroczenie środowiskowej normy jakości we wszystkich JCWP.
W 2016 roku w polskich JCWP „Ujście Świny“ i „Zalew Szczeciński“ prowadzono badania substancji priorytetowych w ramach monitoringu diagnostycznego, które pozwoliły na ocenę ich stanu chemicznego. W JCWP „Zalew Szczeciński“ zanotowano przekroczenia środowiskowych norm jakości w biocie dla BDE (bromowane difenyloetery), heptachloru i epoksydu heptachloru oraz rtęci, zatem stan chemiczny tej jednolitej częsci wód został sklasyfikowany poniżej dobrego. W JCWP „Ujście Świny” nie stwierdzono przekroczeń dla substancji priorytetowych oznaczanych w wodzie, zatem stan chemiczny tej JCWP został oceniony jako dobry.
Stan/potencjał ekologiczny wód naturalnych pokazuje spowodowany presjami antropogenicznymi stopień odchylenia od naturalnych warunków referencyjnych, specyficznych dla danego typu wód, wyrażonych w pięciu klasach: stan „bardzo dobry”, „dobry”, „umiarkowany”, słaby” i „zły”. Ocena stanu /potencjału ekologicznego dla jednolitych części wód powierzchniowych jest sporządzana na podstawie biologicznych elementów jakości z uwzględnieniem wyników badań dla chemicznych elementów jakości. W celu oceny zanieczyszczeń obowiązują krajowe przepisy dotyczące poszczególnych zanieczyszczeń po obu stronach.
Badania biologicznych elementów jakości w 2016 roku tylko w przypadku niektórych z nich wykazały dobre wyniki. Dobry stan potencjał ekologiczny nie został osiągnięty w żadnej z badanych JCW. Często przekroczenia dotyczą makrobezkręgowców bentosowych.
W celu oceny stanu ekologicznego są kontrolowane na szczeblu krajowym specyficzne zanieczyszczenia. W 2016 roku w granicznych jednolitych częściach wód Odra-3 i Odra-2 nie stwierdzono ponownie przekroczenia środowiskowej normy jakości dla
2,4-D.
W granicznej JCW Nysa Łużycka-3 były przekroczone normy dla PCB 138 i PCB 153, a także miedzi. W przypadku substancji specyficznych dla dorzecza, dla których wprowadzono w Niemczech nowe regulacje, w saksońskiej części zlewni Nysy Łużyckiej doszło do przekroczenia środowiskowych norm jakości dla insektycydu imidakloprid (JCW Nysa Łużycka-3 i 6).
W roku 2016 zarówno dla polskich, jak i niemieckich wód Zalewu Szczecińskiego oraz Zatoki Pomorskiej nie uzyskano zadowalających wyników dla badań biologicznych i fizykochemicznych. W punkcie pomiarowym na Małym Zalewie (Kleine Haff) wykryto 2,4-D oraz nikosulfuron powyżej niemieckiego standardu jakości środowiska.
Pobierz dokument:
- Raport o jakości polsko-niemieckich wód granicznych w 2016 r.
- Załącznik 1.
2.2. Przebieg zmian stężeń wskaźników chemicznych i fizykochemicznych wspierających elementy biologiczne (dyrektywa 2000/60/WE załącznik V) 2014-2016 - Załącznik 2.
2.3. Przebieg zmian stężeń wskaźników chemicznych i fizykochemicznych wspierających elementy biologiczne (dyrektywa 2000/60/WE załącznik V) od 1992 roku - Załącznik 3
Przebieg zmian stężeń wskaźników chemicznych i fizykochemicznych wspierających elementy biologiczne (dyrektywa 2000/60/WE załącznik V) w latach 2014 – 2016 oraz od 1992 roku w Zalewie Szczecińskim - Załącznik 4
Przebieg zmian stężeń wskaźników chemicznych i fizykochemicznych wspierających elementy biologiczne (dyrektywa 2000/60/WE załącznik V) w latach 2014 – 2016 oraz od 1992 roku w Zatoce Pomorskiej
