Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w nawiązaniu do wypowiedzi Franciszka Jamniuka, sołtysa wsi Ownice i radnego powiatu sulęcińskiego oświadcza, że kontrole fermy norek w Radachowie WIOŚ prowadzi regularnie zgodnie z klasyfikacją zakładu w III kategorii ryzyka, określanego jako średnie. Oznacza to wymóg przeprowadzenia kontroli raz na 3 lata lub rzadziej, albo podjęcia ich w przypadku zgłoszeń i interwencji. Pierwsza rutynowa kontrola fermy dokonana przez inspektorów WIOŚ miała miejsce w 2009 roku, kolejna w 2011 roku. Zakres wskazanych nieprawidłowości był wówczas inny, niż w przypadku zdarzeń, jakie nastąpiły w 2013 roku.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska podjął działania kontrolne 8 listopada 2013 r. natychmiast po wniosku o interwencję ze strony Koła Łowieckiego „Dzik” w Słońsku stwierdzając liczne ślady po kołach pojazdów oraz ślady wylewania na powierzchnię ziemi cieczy z osadami, widoczne były też części organiczne – pokruszone chrząstki, kości i części miękkie pochodzenia zwierzęcego. Ustalono, że wody opadowe zmieszane z odciekami z odchodów norek są odprowadzane rurami PCV do rowu przy zachodniej granicy fermy. Z rowu pobrano próbkę wody do analizy. 12 listopada 2013 i 22 listopada 2013 r. inspektorzy WIOŚ pobrali kolejne próbki wód z rowu do celów porównawczych. Analiza wykazała, że wskutek wprowadzania do środowiska ścieków z pawilonów hodowlanych zanieczyszczeniu uległ rów będący odbiornikiem ścieków z fermy.

W trakcie kontroli stwierdzono również brak pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie ścieków (wód opadowych zmieszanych z odciekami z odchodów norek) do rowu z części hodowlanej fermy norek, brak przedkładania Marszałkowi Województwa Lubuskiego informacji o ilości i jakości odprowadzanych ścieków z pawilonów hodowlanych, brak wnoszenia opłat podwyższonych za odprowadzanie ścieków bez pozwolenia wodnoprawnego oraz niezgodność w wykazywaniu danych w zakresie ilości pobieranej wody sprawozdaniach oraz informacji o zakresie korzystania ze środowiska w stosunku do odczytów wodomierzy.

Przedstawiciel zakładu w trakcie kontroli został ukarany mandatem karnym w maksymalnej wysokości, jaką może wymierzyć WIOŚ, czyli 500 zł – za eksploatację instalacji bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego. Nazywanie mandatu śmiesznym jest niestosowne wobec prawnej sytuacji określonej w przepisach przez ustawodawcę.

26 listopada 2013 r. Lubuski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wydał zarządzenie pokontrolne, w którym zobowiązano właściciela fermy do:

• niezwłocznego zaprzestania wprowadzania ścieków do środowiska bez wymaganego pozwolenia wodno prawnego (termin odpowiedzi ze strony właściciela fermy mija 15.12.2013 r.),
• oczyszczenia rowu będącego odbiornikiem ścieków z fermy do 31.12.2013 r. (czas na wykonanie oczyszczenia rowu oraz pozostałych zaleceń przez właściciela fermy mija 15.01.2014 r.)
• usunięcia nieprawidłowości w zakresie prowadzenia ewidencji poboru wody oraz naliczania i uiszczania podwyższonych opłat za korzystanie ze środowiska.

W przypadku dalszego wprowadzania ścieków do środowiska bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego Lubuski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Zielonej Górze zapowiedział, że rozpocznie procedurę wstrzymania użytkowania instalacji. Żądanie natychmiastowej blokady instalacji jest niemożliwe wobec formalno-prawnych przyczyn, które dają fermie czas na usunięcie nieprawidłowości. Działania takie będą podjęte, gdy właściciel fermy nie wywiąże się z wykonania nałożonych zaleceń.

O wynikach kontroli 28.11.2013 r. został poinformowany Jan Świrepo – Wicewojewoda Lubuski, Waldemar Gredka – Zastępca Dyrektora Wydziału Nadzoru i Kontroli Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp., Franciszek Jamniuk – Prezes Koła Łowieckiego „Dzik” w Słońsku, Lubuski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Gorzowie Wlkp., Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Słubicach i Sulęcinie, Starosta Słubicki i Sulęciński oraz Wójt Gminy Słońsk.

2 grudnia 2013 r. WIOŚ przeprowadził powtórną kontrolę fermy, w trakcie której nie stwierdzono wprowadzania ścieków do środowiska z części hodowlanych. WIOŚ jest w stałym kontakcie z innymi inspekcjami i służbami prowadzącymi działania, a także weźmie udział również w kontroli planowanej przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Słubicach.

Lubuski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Zielonej Górze oświadcza również, że nadal monitoruje wykonanie zarządzenia pokontrolnego przez firmę prowadzącą fermę i podejmował będzie wszelkie niezbędne czynności służbowe i administracyjne do zapewnienia przestrzegania prawa.

Małgorzata Szablowska
Lubuski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska