Organami właściwymi do rozpatrywania, interwencji i prowadzenia postepowań w sprawach dotyczących zalewania sąsiednich gruntów są:
wójt, burmistrz, prezydent miasta
własciwy dla miejsca wystąpienia zdarzenia
np.: w sytuacji podniesienia sąsiednich gruntów, braku odwodnienia, wadiwego systemu odwodnienia
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego
własciwy dla miejsca wystąpienia zdarzenia
np.: w sytuacji niewłaściwego ukierunkowania rynien
Kontakt do w/w organów przez strony BIP z aktualnymi adresami i elektronicznymi skrzynkami podawczymi.
***
Bardzo często szczególnie w małych miejscowościach można spotkać się z sytuacjami w których sąsiedzi zmieniają kierunek spływu wód deszczowych np. zasypując rów, co powoduje zalanie sąsiednich działek. Oczywiście sytuacji z życia które można przypasować do problemu poruszonego w tym tekście jest bardzo dużo. Lubuski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska otrzymuje czasem prośby o interwencję w takich sprawach.
Podstawą prawną na której można oprzeć swoje działanie zmierzające do wyeliminowanie takiego problemu jest art. 29 ustawy Prawo wodne w którym wskazano, że właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może zmieniać stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu znajdującej się na jego gruncie wody opadowej, ani kierunku odpływu ze źródeł – ze szkodą dla gruntów sąsiednich. Jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji, nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom.
W związku z powyższym każdy w tych sytuacjach gdy wystąpiła szkoda może zwrócić się do właściwego wójta, burmistrza czy prezydenta miasta o pomoc. Wójt wówczas może wydać decyzję. Zanim jednak do tego dojdzie powinien przeprowadzić postępowanie dowodowe celem ustalenia, czy wystąpiły przesłanki skierowania do właściciela gruntu nakazu. Organ winien wyjaśnić, czy właściciel dokonał zmiany stosunków wodnych na swoim gruncie i czy zmiana ta wpływa szkodliwie na grunty sąsiednie (wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 21 czerwca 2011 r. II SA/Bd 439/11 Lex 950531). W tym celu bezwątpienia nie obejdzie się bez oględzin lub wizji biegłego w celu sporządzenia opinii. Są to dwie różne sytuacje w których występują różne uprawnienia stron. Należy zaznaczyć, że jeżeli w postępowaniu były przeprowadzone wizje przez biegłego nie wymagają one udziału stron a ponadto strona nie musi być informowana o dokonanej wizji, ponieważ jest ona przeprowadzona w celu sporządzenia opinii. Strona postępowania po sporządzeniu opinii przez biegłego może ją kwestionować ( por. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 21 czerwca 2011 r. IISA/Bd 438/11 – Lex nr 950530). Natomiast jeżeli przeprowadzane są oględziny wówczas strony postępowania powinny być zawiadomione o terminie i miejscu jej przeprowadzenia przynajmniej na siedem dni przed ich terminem.
Należy znaczyć, że w ramach postępowania, które prowadzi wójt nie bierze się pod uwagę rozległości szkody na gruncie sąsiednim ponieważ nie jest to postępowanie o odszkodowanie.
Po zakończonym postępowaniu dowodowym wójt w decyzji powinien wskazać takie rozwiązanie które przy spełnieniu wymogu skuteczności, będzie racjonalne i ekonomicznie uzasadnione. Ponadto rozwiązanie to powinno zapewnić realizację interesów poszkodowanych właścicieli gruntu. Jednocześnie nie powinno ono w sposób zbędny obciążać właściciela nieruchomości, który dokonał zmiany stanu wody na gruncie (Por. wyrok WSA w Szczecinie z dnia 27 lipca 2011 r. IISA/Sz 36/11).
W wydanej decyzji wójt musi dokładnie określić jakie urządzenia należy wykonać wskazując konkretnie miejsca. W decyzji wójt nie może jednak dokładnie wskazać terminu wykonania obowiązku gdyż nie ma takiego uprawnienia wynikającego z ustawy Prawo wodne. Nie powoduje to jednak sytuacji w których decyzja ta jest nie wykonalna bowiem jej wykonanie po uzyskaniu ostateczności następuje w drodze postępowania egzekucyjnego czego efektem ma wykonanie obowiązku (zob. Wyrok WSA w Lublinie z dnia 13 lipca 2011 r. IISA/Lu 298/11).
Decyzje te powinny także zawierać wszystkie elementy wskazane w art. 107 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego w tym informację o możliwości odwołania się do organu wyższego stopnia czyli Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Ponadto w uzasadnieniu decyzji wójt powinien określić, dlaczego wybrał zobowiązanie strony do przywrócenia stanu poprzedniego na danym gruncie lub dlaczego wybrał wskazanie wykonania urządzeń zapobiegających szkodom.
W zakresie tej problematyki jest bardzo bogate orzecznictwo sądów administracyjnych, każdy znający swoje prawa jest w stanie bronić się na drodze administracyjnej przed uciążliwym sąsiadem. Postępowania w tym zakresie powinny trwać w terminach wskazanych w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego. W przypadku gdy wójt bardzo przedłuża to postępowanie można złożyć zażalenie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego na podstawie art. 37 kodeksu postępowania administracyjnego.
W związku z powyższym należy zaznaczyć, że Lubuski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska nie posiada do kompetencji do zajmowania się tego rodzaju sprawami.
